Liên minh châu Âu (EU) vừa công bố một loạt biện pháp nhằm tăng cường kiểm soát nhập khẩu thép, phản ứng trước những thay đổi trong chính sách thương mại toàn cầu. Động thái này không chỉ ảnh hưởng đến ngành công nghiệp thép mà còn tác động đến các quốc gia xuất khẩu, trong đó có Việt Nam.
1. Giảm hạn ngạch nhập khẩu thép thêm 15%
Ngày 19/3/2025, Ủy ban châu Âu (EC) thông báo sẽ cắt giảm 15% hạn ngạch nhập khẩu thép từ ngày 1/4/2025. Quyết định này nhằm ngăn chặn nguy cơ thép giá rẻ từ các quốc gia như Canada, Ấn Độ và Trung Quốc đổ vào EU sau khi Mỹ áp đặt thuế 25% đối với thép nhập khẩu. Phó Chủ tịch EC, ông Stéphane Séjourné, nhấn mạnh: “Chúng tôi sẽ tăng cường các biện pháp bảo vệ hiện hành, nhằm giảm tới 15% lượng nhập khẩu thép.”
2. Gia hạn biện pháp tự vệ đối với thép đến tháng 6/2026
Trước đó, vào tháng 6/2024, EU đã gia hạn biện pháp tự vệ đối với thép thêm hai năm, đến tháng 6/2026. Biện pháp này được áp dụng sau khi điều tra cho thấy nhập khẩu thép tăng cao gây thiệt hại nghiêm trọng cho ngành thép EU. Việc gia hạn nhằm bảo vệ các nhà sản xuất trong nước trước áp lực cạnh tranh từ thép nhập khẩu.
3. Áp dụng Cơ chế Điều chỉnh Biên giới Carbon (CBAM)
EU đang triển khai CBAM, bắt đầu từ giai đoạn chuyển tiếp từ ngày 1/10/2023 đến 31/12/2025. CBAM nhằm đánh thuế carbon đối với các sản phẩm nhập khẩu như thép, nhôm, xi măng, điện và phân bón, nhằm ngăn chặn “rò rỉ carbon” và bảo vệ ngành công nghiệp EU trước sự cạnh tranh không công bằng từ các quốc gia có quy định môi trường lỏng lẻo. Điều này đòi hỏi các nhà xuất khẩu phải chứng minh sản phẩm của họ được sản xuất với lượng phát thải carbon thấp.
4. Tác động đến các quốc gia xuất khẩu, đặc biệt là Việt Nam
Các biện pháp trên của EU có thể ảnh hưởng đến các quốc gia xuất khẩu thép, trong đó có Việt Nam. Việc giảm hạn ngạch nhập khẩu và áp dụng CBAM có thể tạo ra rào cản kỹ thuật và chi phí bổ sung cho các doanh nghiệp xuất khẩu. Tuy nhiên, một số doanh nghiệp xuất khẩu tôn mạ của Việt Nam, như Nam Kim, Hoa Sen và Tôn Đông Á, có thể hưởng lợi nhờ việc hạn chế nguồn cung thép HRC vào EU, giúp tăng biên lợi nhuận.
5. Ngành thép Việt Nam cần thích ứng với quy định mới
Để đáp ứng các tiêu chuẩn của EU, ngành thép Việt Nam cần đầu tư vào công nghệ sản xuất sạch, giảm phát thải carbon và nâng cao chất lượng sản phẩm. Việc này không chỉ giúp duy trì thị trường xuất khẩu mà còn góp phần vào mục tiêu phát triển bền vững của ngành công nghiệp thép trong nước
Tổng kết, các biện pháp mới của EU phản ánh sự chuyển đổi trong chính sách thương mại toàn cầu, yêu cầu các quốc gia xuất khẩu, đặc biệt là Việt Nam, phải nhanh chóng thích ứng để duy trì và mở rộng thị trường.
