Xà gồ là gì? Một trong những vật liệu quan trọng để xây dựng, đặc biệt trong việc tạo nên cấu trúc hỗ trợ và chịu lực của công trình. Khác với ván kèo, xà gồ được làm từ thép, có nhiều loại như xà gồ thép C và xà gồ thép Z, mỗi loại có đặc điểm và ứng dụng riêng. Trong xây dựng hiện đại, xà gồ được sử dụng để tạo ra hệ thống khung kèo chịu lực, hỗ trợ cho các công trình từ nhà dân dụng đến các công trình công nghiệp lớn.
Xà gồ là gì?
Xà gồ là một thành phần quan trọng trong kiến trúc xây dựng, đóng vai trò chịu tải trọng của toàn bộ phần mái. Thường có cấu trúc ngang của mái nhà, xà gồ thường được thiết kế dưới dạng máng rãnh hoặc hình W để chịu tải của toàn bộ tầng mái và vật liệu phủ như tôn, ngói. Để đảm bảo khả năng chịu lực, xà gồ thường được kết hợp với các vì kèo gốc, các bức tường xây dựng, và các dầm thép.
Có hai loại chính của xà gồ là xà gồ gỗ và xà gồ thép. Xà gồ gỗ thường được sử dụng trong kiến trúc xây dựng truyền thống, tuy nhiên chúng có nhược điểm dễ cháy, ít khả năng chống mối mọt và mục, do đó, xà gồ thép đã trở thành lựa chọn phổ biến và phù hợp hơn trong xây dựng hiện đại.
Ưu điểm của xà gồ:
- Chịu lực tốt: Xà gồ được thiết kế để chịu tải trọng của toàn bộ phần mái và vật liệu phủ như tôn, ngói một cách hiệu quả.
- Đa dạng về chất liệu: Xà gồ có thể được làm từ gỗ hoặc thép, giúp đáp ứng các yêu cầu cụ thể của từng công trình xây dựng.
- Khả năng chống chịu thời tiết: Xà gồ thép thường có khả năng chống ăn mòn và ảnh hưởng của thời tiết tốt hơn so với xà gồ gỗ.
- Dễ lắp đặt và bảo trì: Xà gồ được thiết kế để dễ dàng lắp đặt và bảo trì sau khi đã được gắn vào cấu trúc mái.
Nhược điểm của xà gồ:
- Chi phí: Xà gồ thép thường có chi phí cao hơn so với xà gồ gỗ, đặc biệt là trong giai đoạn mua sắm và lắp đặt ban đầu.
- Trọng lượng: Xà gồ thép có trọng lượng nặng hơn so với xà gồ gỗ, điều này có thể làm tăng khối lượng tổng của kết cấu mái và yêu cầu một hệ thống hỗ trợ phù hợp.
- Vấn đề môi trường: Sử dụng xà gồ thép có thể gây ra các vấn đề về môi trường, đặc biệt là trong quá trình sản xuất và tái chế.
- Yêu cầu bảo dưỡng: Xà gồ cần được bảo dưỡng định kỳ để đảm bảo tính an toàn và độ bền của hệ thống mái nhà.
Các loại xà gồ phổ biến hiện nay?
Dưới đây là các loại xà gồ thép phổ biến và thông tin chi tiết về từng loại:
Xà gồ C
Đặc điểm:
- Thanh thép chữ C nằm ngang được sử dụng để chịu tải trọng từ sàn mái hoặc vỏ bọc.
- Bề mặt phẳng của thanh xà gồ này làm cho nó trở thành vật liệu được ưa chuộng để ốp do dễ dàng lắp đặt trên kết cấu bê tông hoặc thép.
- Trọng lượng nhẹ, phù hợp cho các nhịp mái đơn giản.
Quy cách thường gặp:
- C200x50x20x1.8
- C150x50x20x1.5
Xà gồ Z
Đặc điểm:
- Hình dạng cho phép xà gồ chồng lên nhau tại các khớp nối, tăng khả năng chịu lực so với xà gồ C.
- Sử dụng chủ yếu trong các bức tường hoặc lợp mái lớn.
Quy cách thường gặp:
- Z200x72x78x2.0
- Z200x62x68x1.8
Xà gồ chữ U
Đặc điểm:
- Thiết kế hình dáng giống chữ U, nhẹ, bền và dễ dàng đục lỗ gia công theo quy cách khác nhau của công trình.
- Ứng dụng phổ biến trong các công trình cần lợp mái tôn hoặc mái kết cấu thép.
Xà gồ thép hộp
Đặc điểm:
- Loại xà gồ này có hình dạng hộp chữ nhật, phù hợp cho sàn và hiên có mái che.
- Các đầu mũ được hàn vào 2 đầu của xà gồ để giữ hơi ẩm bên trong và chống ăn mòn kim loại.
- Mang lại chất lượng thẩm mỹ tương tự như mái nhà được hỗ trợ bởi các xà gồ gỗ.
Trên đây là các loại xà gồ thép thông dụng và đặc điểm cũng như quy cách thường gặp của từng loại.
Lắp ráp xà gồ như thế nào?
Để lắp đặt xà gồ thép cho mái nhà, bạn có thể tuân theo các bước sau:
Bước 1: Đo và Ghi Số Đo
- Đo thước dây từ đầu đến cuối dọc theo các vì kèo của mái nhà để xác định số lượng xà gồ cần.
- Ghi lại chiều rộng và chiều cao của mái nhà.
Bước 2: Lắp Xà Gồ
- Chấm một đường phấn ngang qua mái từ trên xuống dưới.
- Bắt đầu đặt thanh đầu tiên ở hai góc của mái theo đường phấn và cố định bằng đinh vào từng vì kèo dọc.
- Tiếp tục đặt xà gồ thứ hai ngay cạnh xà gồ đầu tiên và lắp theo cách tương tự.
- Tiếp tục lắp xà gồ cho đến khi hoàn thành hàng đầu tiên.
- Di chuyển xuống và lắp hàng xà gồ thứ hai giống như hàng đầu tiên, cắt đoạn cuối cho vừa.
- Tiếp tục lắp xà gồ cho đến khi mái được phủ hết.
Ứng Dụng của Xà Gồ Thép cho Nhà Thép Tiền Chế
- Xà Gồ Mái và Xà Gồ Thưng: Xà gồ thường được sử dụng trong nhà thép tiền chế, được kết hợp với các thanh thép tròn hoặc thép V để giằng xà gồ và tăng độ cứng và ổn định của hệ thống.
- Hệ Thống Chống Lực: Trong các nhà xưởng lớn, hệ xà gồ thường được hỗ trợ bằng các thanh chống thép V để tăng khả năng chịu lực.
- Chịu Tải Trọng Đa Dạng: Ngoài tải trọng của mái tôn và hoạt động của người, xà gồ cũng phải chịu tải trọng của các hệ thống kỹ thuật khác như trần giả, hệ thống điện, ống gió.
Bằng cách này, bạn có thể lắp đặt và sử dụng xà gồ thép hiệu quả trong các công trình xây dựng và nhà thép tiền chế.
